Pengenalan
Ø Kerajaan Tempatan / Pihak Berkuasa Tempatan Wilayah
Persekutuan terletak di bawah kuasa Kerajaan Persekutuan
Ø Kerajaan tempatan yang lain terletak dibawah kuasa
Kerajaan Negeri
Ø Kerajaan Tempatan merupakan satu peringkat kerajaan yang
berasingan dan berkuasa dalam :-
i) Membuat undang-undang
kecil (undang-undang subsdiari)
ii) Mengutip cukai dan sewa
iii) Menubuhkan
Kumpulan Wang Pihak Berkuasa Tempatan yang berada di bawah kawalannya (Mempunyai autonomi
kewangan)
10.1 TUJUAN PENUBUHAN
Ø Kerajaan Tempatan ditubuhkan mengikut Akta Kerajaan Tempatan 1976 untuk tujuan yang
berikut :-
i) Melicinkan pentadbiran awam
ii) Menyediakan perkhidmatan
kepada rakyat selaras dengan keperluan rakyat
iii) Memberikan peluang kepada
penduduk tempatan untuk mengambil bahagian dalam pengurusan kawasan
mereka
iv) Memastikan keputusan dibuat
dengan cepat dan selaras dengan keperluan
penduduk tempatan
penduduk tempatan
10.1.1 Jenis Kerajaan Tempatan
Dewan
Bandaraya
|
Majlis Perbandaran
|
Majlis Daerah
|
|||
∘
|
Ditubuhkan melalui undang-undang khas
|
∘
|
Ditubuhkan melalui
(enakmen) undang-undang biasa
|
∘
|
Ditubuhkan melalui (enakmen) undang-undang biasa
|
∘
|
Diperkenankan oleh Yang di-Pertuan Agong
|
|
|
|
|
∘
|
Mesti pusat pentadbiran dan perniagaan
|
|
|
|
|
∘
|
Diketuai oleh Datuk Bandar dan dibantu oleh Majlis
Bandaraya (24 orang ahli)
|
∘
|
Diketuai oleh Yang Di-pertua dan dibantu oleh Majlis
Perbandaran (8-24 ahli)
|
∘
|
Diketuai oleh Yang Dipertua (Pegawa Daerah) dan dibantu
oleh Majlis Daerah (8-12 ahli)
|
∘
|
Tempoh perkhidmtan ahli
Dewan: 2 Tahun
|
∘
|
Tempoh perkhidmatan ahli Majlis: 1 Tahun
|
∘
|
Tempoh perkhidmatan ahli Majlis: 1 Tahun
|
Dewan
Bandaraya
|
Majlis Perbandaran
|
Majlis Daerah
|
|||
∘
|
Bilangan penduduk melebihi
100,000 orang
|
∘
|
Bilangan penduduk melebihi
100,000 orang
|
∘
|
Bilangan penduduk kurang
daripada 100,000 orang
|
∘
|
Sumber kewangan melebihi RM 20 Juta setahun
|
∘
|
Sumber kewangan melebihi RM 5 Juta setahun
|
∘
|
Sumber kewangan kurang daripada RM 5 Juta setahun
|
∘
|
Contoh: Kuala Lumpur, Johor Bahru, Ipoh, Kuching Utara,
Kuching Selatan, Kota Kinabalu, Putrajaya
|
∘
|
Petaling Jaya, Pulau Pinang, Alor Setar
|
∘
|
Rabu (Pahang), Kampar (Perak)
|
Keanggotaan Dewan Bandaraya
o Terdiri daripada Datuk Bandar dan ahli-ahli Bandaraya
yang dilantik oleh Kerajaan Negeri
o Di Kuala Lumpur, Datuk Bandar dan ahli-ahli Dewan
Bandaraya dilantik oleh Kerajaan Persekutuan
o Pegawai-pegawai pentadbir yang lain merupakan kakitangan
kerajaan
Keanggotaan Majlis Perbandaran
o Terdiri daripada Yang Dipertua Majlis dan ahli-ahli
Majlis Perbandaran dilantik oleh Kerajaan Negeri
o Dibantu oleh kakitangan
kerajaan negeri yang dilantik oleh Majlis Perbandaran dengan kelulusan
Kerajaan Negeri
Keanggotaan Majlis Daerah
o Diketuai oleh Yang Dipertua yang memegang jawatan sebagai
Pegawai Daerah
o Ahli-ahli majlis ini dilantik oleh Kerajaan Negeri
10.2 KERAJAAN TEMPATAN: FUNGSI (TUGAS UTAMA) DAN
BIDANG KUASA
o Tugas-tugas utama Kerajaan Tempatan terdiri daripada :-
i) Menjalankan kerja-kerja
mengangkat sampah dan mencuci parit
ii) Mengawal, menyewa dan
menguruskan pasar
iii) Menjaga keindahan kawasan
dan menyediakan kemudahan rekreasi
iv) Mengutip
cukai harta benda, cukai pintu, bayaran perkhidmatan, sewa gerai kepunyaan
kerajaan tempatan, mengeluarkan lesen kedai makan, lesen penjaja, pesta, pusat
hiburan, Sijil Menduduki Bangunan (OC) dan sebagainya.
v) Membuat
undang-undang kecil untuk sesuatu kawasan dan dikuatkuasakan setelah disetujui
oleh Kerajaan Negeri / Kerajaan Persekutuan
vi) Menubuhkan
Kumpulan Wang Pihak Berkuasa Tempatan dan mengawal akaun tersebut, tetapi
belanjawan tahunannya mesti mendapat kelulusan Kerajaan Negeri
vii) Menerima
dan melaksanakan arahan-arahan Kerajaan Negeri
viii) Menyelaraskan
dasar-dasarnya mengikut dasar-dasar Kerajaan
Persekutuan
Persekutuan
ix) Mengikut
arahan-arahan Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan
10.2.1 Sumber
Kewangan Kerajaan Tempatan
o Sumber kewangan Kerajaan Tempatan diperolehi daripada :-
a) Cukai harta benda dan pintu
kecuali cukai tanah
b) Bayaran perkhidmatan dan
lesen-lesen kedai kopi, penjaja dan pusat
hiburan.
c) Pinjaman
dan pemberian daripada kerajaan negeri dan Kementerian Perumahan
10.3 KUASA KERAJAAN NEGERI TERHADAP KERAJAAN
TEMPATAN
o Kerajaan Negeri mempunyai kuasa terhadap Kerajaan
Tempatan seperti yang berikut :
i) Mengisytiharkan sesuatu
kawasan dalam negeri menjadi kawasan Kerajaan
Tempatan
Tempatan
ii) Menetapkan
taraf, status dan sempadan kerajaan tempatan
iii) Memberi
arahan am tentang dasar-dasar kepada Kerajaan Tempatan
iv) Meluluskan
atau tidak meluluskan belanjawan tahunan Kerajaan Tempatan
v) Mengesahkan
atau tidak mengesahkan setiap perundangan kecil yang dibuat
sebelum dikuatkuasakan
sebelum dikuatkuasakan
vi) Meluluskan
jawatan baru yang hendak diwujudkan oleh Kerajaan Tempatan
vii) Melantik
ahli majlis, Datuk Bandar atau Yang Dipertua Kerajaan Tempatan
10.3.1 Penyelarasan
Antara Kerajaan Negeri Dengan Kerajaan Persekutuan
o Badan-badan penyelarasan yang termaktub dalam
Perlembagaan ialah Majlis Raja-raja, Majlis Tanah Negara, Majlis Kewangan
Negara, Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan dan Mesyuarat Menteri-menteri
Besar dan Ketua-ketua Menteri.
o Badan-badan penyelarasan yang tidak termaktub dalam
Perlembagaan ialah Majlis Perhutanan Negara, Majlis Perumahan Negara, Majlis
Air Negara, Jawatankuasa Perhubungan antara Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri dan juga Badan-badan Lain.
1. Badan-badan Penyelarasan
yang termaktub dalam Perlembagaan
i) Majlis Raja-raja
o Melibatkan penyelarasan terhadap isu-isu seperti
keistimewaan, kedudukan dan kebesaran raja-raja, keagamaan, bahasa Melayu dan
kewarganegaraan
o Penyelarasan ini dapat dilakukan kerana semua Ketua
Menteri dan Menteri Besar akan menghadiri mesyuarat Majlis Raja-raja dengan
mengiringi Raja/Sultan/ Yang Dipertua Negeri manakala Perdana Menteri pula
mengiringi Yang di-pertuan Agong
ii) Majlis Tanah Negara
o Dipengaruhi oleh Menteri Tanah dan Pembangunan Koperasi
o Ahli-ahlinya terdiri daripada wakil negeri dan pusat
o Fungsi-fungsi majlis ini adalah :
i)
Mentadbir dan menyeragamkan undang-undang tentang dasar tanah
ii)
Memastikan dasar-dasar tanah dipatuhi oleh Kerajaan Persekutuan dengan
Kerajaan Negeri
iii)
Menyelaraskan dan menyeragamkan pengawalan dan penggunaan tanah
iv)
Memperuntukkan tanah untuk kegunaan pembangunan seperti Lapangan Terbang
Antarabangsa KLIA dan Lebuh Raya Utara-Selatan
iii) Majlis Kewangan Negara
o Keanggotaannya terdiri daripada Perdana Menteri, Menteri
Kewangan, Menteri-menteri Besar dan Ketua-ketua Menteri setiap negeri.
Fungsi-fungsi majlis ini ialah :-
i)
Memperuntukkan kewangan daripada Kerajaan Persekutuan kepada Kerajaan
Negeri mengikut kriteria yang berikut :
a)
Bilangan penduduk negeri
b)
Panjang jalan dalam negeri
c)
Peruntukkan pembangunan khas
ii)
Memperuntukkan pinjaman Kerajaan Persekutuan kepada Kerajaan Negeri
iii)
Membincangkan pembayaran royalti minyak atau hasil mineral dan perhutanan
kepada Kerajaan Negeri
iv) Majlis Negara bagi Kerajaan Tempatan
o Dipengerusikan oleh Menteri Perumahan dan Kerajaan
Tempatan
o Ahli-ahlinya terdiri daripada seorang wakil dari setiap
negeri dan juga wakil-wakil
Kerajaan Persekutuan
o Tujuannya adalah untuk menyelaraskan pentadbiran Kerajaan
Tempatan di
seluruh negara
seluruh negara
o Memberikan nasihat kepada Kerajaan Tempatan tentang
kutipan pelbagai hasil
dan cukai dibawah bidang kuasanya
dan cukai dibawah bidang kuasanya
o Membentuk dasar-dasar kebangsaan untuk menggalakkan,
memajukan dan
mengawal Kerajaan Tempatan
mengawal Kerajaan Tempatan
o Melalui Majlis Negara, Kerajaan Persekutuan juga akan
memberikan peruntukkan
kewangan kepada Kerajaan Tempatan mengikut :
kewangan kepada Kerajaan Tempatan mengikut :
a)
Bilangan penduduk sesuatu Kerajaan Tempatan
b)
Keluasan kawasan di bawah pentadbiran Kerajaan Tempatan
v) Mesyuarat Menteri-menteri Besar dan
Ketua-ketua Menteri
o Dipengerusikan oleh Perdana Menteri
o Membincangkan dan menyelaraskan dasar-dasar dan
perlaksanaan projek
pembangunan
pembangunan
2. Badan-badan
penyelarasan yang tidak termaktub dalam perlembagaan:
i. Majlis Perhutanan Negara
o Dipengerusikan oleh Menteri Perusahaan Utama
o Ahli-ahlinya terdiri daripada wakil Kerajaan Negeri dan
Kerajaan Persekutuan
o Menyelaraskan undang-undang pentadbiran hutan antara
negeri
o Menyelaraskan usaha membendung pembalakan haram dan
menyelamatkan
hutan
hutan
ii. Majlis Perumahan negara
o Dipengerusikan oleh Menteri Perumahan dan Kerajaan
Tempatan
o Ahli-ahlinya terdiri daripada wakil Kerajaan Negeri dan
Kerajaan Persekutuan
o Menyelaraskan undang-undang pentadbiran perumahan negara
o Mencari jalan keluar untuk menyediakan rumah kos rendah
yang secukupnya
untuk memenuhi keperluan rakyat
iii.
Majlis Air Negara
o Mengatasi krisis air
iv.
Jawatankuasa Perhubungan antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan
Negeri
Negeri
o Melibatkan peringkat pegawai
o Dipengerusikan oleh Ketua Setiausaha Negara
o Dianggotai Ketua Setiausaha semua kementerian dan semua
Setiausaha
Kerajaan Negeri
Kerajaan Negeri
o Menyelaraskan pentadbiran Kerajaan Persekutuan dan
Kerajaan Negeri
v. Badan-badan Lain
o Penyelarasan antara badan-badan lain ialah:
a)
Majlis Pembangunan Negara dengan Jawatankuasa Pembangunan Negeri
b)
Majlis Keselamatan Negara dengan Jawatankuasa Keselamatan Negeri
c)
Majlis Perancangan Negara dengan Jawatankuasa Perancangan Negeri